สัญญาณเตือนสุขภาพที่ท่านจำเป็นต้องรู้จัก

ผมอายุมากแล้วและเพื่อนๆ หลายคนป่วยเป็นโรคต่างๆ ผมอยากรู้ว่าผมมีโรคซุกซ่อนอยู่หรือไม่
กล่าวกันว่าการรักษาโรคที่ดีที่สุดคือการรักษาตั้งแต่ระยะเริ่มต้น ตอนนี้มีโฆษณาการตรวจสุขภาพให้เลือกมากมายหลายแบบ
ผมไม่รู้ว่าจะเลือกอย่างไรดี การตรวจสุขภาพที่ต้องเสียค่าใช้จ่ายมากที่สุดแปลว่าดีที่สุดใช่หรือไม่
คุณชานเป็นคนฉลาดปราดเปรื่องและหมั่นรักษาสุขภาพอยู่เสมอ แต่สิ่งที่ช่วยให้การตรวจสุขภาพมีประสิทธิภาพคืออะไร
วันนี้เขาขอคำปรึกษาจากแพทย์ประจำครอบครัว

คุณหมอครับ ทำไมเราจำเป็นต้องตรวจสุขภาพด้วยครับ

• เป้าหมายหลักของการตรวจสุขภาพคือการค้นหาโรคในระยะเริ่มแรกให้เร็วที่สุดเท่าที่เป็นไปได้
  เพื่อควบคุมโรคนั้นตั้งแต่ระยะแรกและลดโอกาสที่จะเกิดความซับซ้อนของโรค
• โรคเรื้อรังบางอย่าง เช่น โรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง อาจไม่แสดงอาการในระยะแรก
  แต่ความซับซ้อนของโรคเหล่านี้อาจส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อผู้สูงอายุ
  การตรวจพบโรคและการรักษาโรคตั้งแต่เริ่มแรกช่วยให้ควบคุมโรคได้อย่างมีประสิทธิภาพ
  ดังนั้นผู้สูงอายุจึงควรเข้ารับการตรวจหาโรคเหล่านี้อย่างสม่ำเสมอ
• สำหรับการตรวจสุขภาพผู้สูงอายุ ควรมีการประเมินความเสี่ยงด้านสุขภาพโดยบุคลากรทางการแพทย์ประกอบด้วยเสมอ
  เพื่อให้ทราบว่ามีปัจจัยเสี่ยงต่างๆ หรือไม่ (เช่น การรับประทานอาหารที่ไม่มีคุณภาพ การขาดการออกกำลังกาย
  และพฤติกรรมการสูบบุหรี่) หรือความบกพร่องทางร่างกายที่เป็นเหตุให้เกิดความผิดปกติในการทำกิจวัตร (เช่น การมีปัญหาด้านการฟัง
  สายตา หรือการทรงตัว) จากนั้นผู้รับการตรวจควรได้รับการแก้ไขข้อบกพร่องที่พบ การชี้แนะ การส่งต่อไปยังผู้เชี่ยวชาญ
  และคำแนะนำอย่างเหมาะสม เพื่อลดความเสี่ยงของการเกิดโรคหรืออุบัติเหตุ

การตรวจสุขภาพป้องกันการเกิดโรคทั้งหมดได้หรือไม่

• ไม่ใช่ทุกโรคที่ตรวจพบได้ในระยะแรกเพื่อให้ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที
  มีเพียงโรคเรื้อรังบางอย่างและมะเร็งที่เติบโตช้าสองสามประเภทเท่านั้นที่ตรวจพบได้ด้วยการตรวจสุขภาพปกติทั่วไป
• การตรวจสุขภาพไม่ทำให้หมดเรี่ยวแรง ผู้สูงอายุควรใส่ใจสังเกตการเปลี่ยนแปลงทางร่างกายอยู่เสมอ หากเกิดความข้องใจ
  ควรปรึกษาแพทย์ซึ่งจะสั่งให้มีการสืบค้นทางการแพทย์เฉพาะบุคคล

การตรวจสุขภาพประกอบไปด้วยอะไรบ้าง

การตรวจสุขภาพอย่างครอบคลุมควรประกอบไปด้วยการซักถามประวัติทางการแพทย์ การประเมินความเสี่ยงทางสุขภาพ การตรวจร่างกาย และการตรวจเฉพาะบุคคล แพทย์ควรประเมินข้อมูลทั้งหมดอย่างละเอียดถี่ถ้วนเพื่อให้ใช้วิจารณญาณในการตัดสินใจตรวจรักษาได้อย่างถูกต้อง มีการตรวจสุขภาพและการสืบค้นหลายแบบให้เลือก ฉันควรเลือกแบบไหน

• รูปแบบการตรวจสุขภาพที่จำเป็นแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล
  แพทย์ประจำครอบครัวควรให้คำแนะนำแบบเฉพาะเจาะจงโดยพิจารณาจากสภาพร่างกายของแต่ละคน
• การตรวจบางประเภทถือเป็นแบบ “พื้นฐาน” เพราะตรวจหาโรคทั่วไปและเป็นการตรวจที่ค่อนข้างปลอดภัย อย่างไรก็ตาม ไม่มี
  “แพ็คเกจการตรวจสุขภาพ” ที่เหมาะสมกับทุกคน การตรวจเพิ่มเติมไม่จำเป็นต้องหมายถึงการตรวจที่ดีกว่า
  เพราะการตรวจที่ไม่จำเป็นทำให้เสียเวลาและสิ้นเปลืองเงิน
  ดังนั้นจึงเป็นการดีที่สุดที่ให้แพทย์เป็นผู้ใช้ดุลยพินิจตัดสินใจว่าการตรวจสุขภาพที่จำเป็นมีอะไรบ้างและควรตรวจบ่อยเพียงใด
• การสืบค้นบางอย่างต้องเสียค่าใช้จ่ายมากกว่าและมีความเสี่ยงมากกว่า จึงควรทำการสืบค้นกับผู้ที่มีความเสี่ยงว่าจะเป็นโรคสูงกว่าเท่านั้น
• แพทย์จะเป็นผู้ตัดสินใจว่าคุณควรเข้ารับการตรวจแบบไหนโดยพิจารณาจากข้อมูลสถานการณ์ของคุณ
  ซึ่งประกอบไปด้วยประวัติครอบครัว ประวัติทางการแพทย์ ปัจจัยเสี่ยงและผลการตรวจสุขภาพ

ถ้าผลตรวจของฉันปกติ หมายความว่าฉันมีสุขภาพแข็งแรงใช่หรือไม่

ไม่มีการตรวจใดที่ให้ผลที่ถูกต้องแม่นยำทั้งหมด การตรวจอาจให้ผลเป็น “ลบเทียม” หรือ “บวกเทียม”
และทำให้เกิดการวินิจฉัยโรคผิดพลาดได้ โรคบางอย่างที่ซ่อนอยู่อาจตรวจพบไม่ได้ง่ายนัก

ผลตรวจ “ลบเทียม” และ “บวกเทียม” หมายความว่าอย่างไร

• “ผลลบเทียม” หมายความว่าเกิดความผิดพลาดในการตรวจค้นหาโรค หรือกล่าวได้ว่า ผลตรวจแสดงว่าผู้ป่วยไม่ได้เป็นโรค
  ผลลบเทียมทำให้การรักษาโรคดังกล่าวเป็นไปอย่างล่าช้า
• “ผลบวกเทียม” หมายความว่าผลตรวจแสดงถึงความผิดปกติในบุคคลที่มีร่างกายแข็งแรง
  ซึ่งทำให้ผู้รับการตรวจเกิดความวิตกกังวลโดยใช่เหตุ มักต้องเข้ารับการตรวจซ้ำหรือการตรวจที่ซับซ้อนยิ่งขึ้นและทำให้สิ้นเปลืองเงิน

ถ้าผลตรวจของฉันปกติ หมายความว่าหลังจากนั้นฉันมั่นใจได้ว่าสุขภาพแข็งแรงใช่หรือไม่

• โรคบางอย่างจู่โจมผู้ป่วยอย่างเฉียบพลันและไม่อาจตรวจพบได้ในระยะเริ่มต้น
  ดังนั้นผลตรวจที่ปกติไม่ได้หมายถึงสุขภาพแข็งแรงอย่างสมบูรณ์แบบ
• ผู้สูงอายุมีโอกาสเป็นโรคต่างๆ ได้มากกว่าคนในช่วงอายุอื่น จึงควรใส่ใจสังเกตสภาพร่างกายของตนเองอยู่เสมอ
• ถ้าคุณรู้สึกไม่สบาย กังวลเรื่องสุขภาพ หรือเกิดความเปลี่ยนแปลงทางร่างกายที่หาคำอธิบายไม่ได้ เช่น เบื่ออาหาร น้ำหนักลด
  หรือขับถ่ายผิดปกติ อย่าเพิกเฉยต่ออาการเหล่านี้เพียงเพราะผลตรวจสุขภาพเมื่อเร็วๆ นี้ออกมา “ปกติ”
  อาการเหล่านี้อาจเป็นสัญญาณของโรคร้ายและคุณควรปรึกษาแพทย์ทันที

ถ้าผลตรวจสุขภาพครั้งนี้ปกติดี ฉันควรเข้ารับการตรวจครั้งต่อไปเมื่อไหร่

• ปกติแล้วแพทย์แนะนำให้ตรวจสุขภาพปีละครั้งเพราะง่ายต่อการจดจำ
  แต่ไม่มีการลงความเห็นพ้องต้องกันว่าระยะเวลาใดเหมาะสมที่สุดสำหรับการตรวจสุขภาพ จึงขึ้นอยู่กับประวัติสุขภาพ
  จึงขึ้นอยู่กับประวัติสุขภาพ ประวัติการเจ็บป่วยในครอบครัวและผลตรวจสุขภาพครั้งแรกของคุณ
• บุคลากรทางการแพทย์เป็นผู้แนะนำว่าควรเข้ารับการตรวจแบบเฉพาะเจาะจงบ่อยเพียงใด
  แต่แพทย์ประจำครอบครัวควรเป็นผู้ให้คำแนะนำเฉพาะบุคคลโดยพิจารณาจากสภาพร่างกายของบุคคลนั้นๆ

อะไรคือวิธีดูแลรักษาสุขภาพที่มีประสิทธิภาพมากที่สุด

• ารดูแลรักษาสุขภาพให้แข็งแรงเริ่มจากวิถีการดำเนินชีวิตที่ให้ความสำคัญกับสุขภาพ ซึ่งรวมถึงการงดสูบบุหรี่
  การหลีกเลี่ยงการสูดดมควันบุหรี่มือสอง การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
  การรับประทานอาหารที่สมดุลและการควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
• วิถีการดำเนินชีวิตที่ให้ความสำคัญกับสุขภาพไม่เพียงแต่ช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดโรคต่างๆ
  แต่ยังช่วยควบคุมโรคเรื้อรังบางอย่างอีกด้วย